نجوم شاید تنها علمی است که دارای آزمایشگاهی است که خدا آنرا رایگان در اختیار ما قرار داده است تا ما را با طبیعت با علم با قدرتش آشنا کند تا با دیدن آن لذت ببریم.لذتی که شاید یک لحظه چشم دوختن به آنرا در یک شب پر ستاره در دل کویررا هرگز از یاد نخواهید برد.

اما نجوم چیست؟

نجوم علمی است که به مطالعه ی حرکات ، ساختار،ویژگی های همه ی اجرام سماوی مثل ستارگان،سیارات و کهکشانها  و به تکامل و سرنوشت آنها می پردازد.ویژگی هایی مثل:جرم،رنگ،دما،ترکیبات و ... یکی از شاخه های علم فیزیک است .

اما هرگاه از این علم نامبرده می شود به خطا خیلی ها فکر می کنند که نجوم علم طالع بینی است اما در اشتباه هستد چون هیچ ارتباطی بین آنها  وجود ندارد  ونجوم یک علم است و طالع بینی جزو خرافات است.

کلمه ی نجوم جمع نجم به معنی ستاره است.اماواژه ی astronomy    یعنی معادل انگلیسی کلمه ی نجوم از 2 واژه ی یونانی astron  به معنای ستاره و nomos   به معنای قانون گرفته شده است.

تعریف آماتور:

باید بگویم که آماتور  یک فرد ناشی یا تازه کار نیست بلکه کسی است که به نجوم  وآسمان بالای سرش علاقه نشان داده ودوست دارد چیز های بیشتری بداند و به جستو جو در آسمان شب بپردازد خود راهی را در پیش می گیرد با پشکار فراوان شروع به خواندن کتاب های  نجومی می کند از همه جا اطلاعات را جمع آوری میکند

همیشه منتظر وقایع جالب و دیدنی آسمان است وامکان دارد با یک دوربین ساده یا با تلسکوپ دست ساخته یا تلسکوپی که تهیه کرده به دیدن آن وقایع برود  اما آماتور کسی است که با علاقه خویش وارد این حرفه شده واین شغل او نیست و از آن پولی بدست نمی آورد بلکه به طور انتزاعی به فعالیت خود ادامه می دهد و امکان دارد کارهای علمی بزرگی مانند کشف یک دنباله دار یا یک سیاره فرا خورشیدی  و.... را در کار خود بگنجاند و ممکن است در راهش پیروز شود.مانند خیلی از آماتور ها که به علم و منجمان حرفه ای  دیگر کمک کرده اند.

اما فرق یک منجم آماتور با یک منجم حرفه ای در چیست؟

همانطور که قبلا بیان شد یک فرد حرفه ای باید در دانشگاه در رشته فیزیک درس خوانده ودر مدارج بالا وارد یکی از حوزه های علم نجوم شود وآنگاه برای کارش نیاز به آزمایشات بصری دارد و بهترین وسیله اش تلسکوپی نسبتا بزرگ است که ابزاری به نامccdبه آن وصل شده و منجم هر جای که باشد حتی در خانه خود می تواند به راحتی آسمان را جاروب کرده و دیگر نیازی نیست که در رصد خانه بماند.منجمان حرفه ای به جمع آوری اطلاعاتی درباره قسمت های عمیق آسمان می پردازند واز رصد وجمع اوری اطلاعات در نزدیکی خودمان و در منظومه شمسی بی بهره اند.

اما یک منجم آماتور همانطور که گفتیم باید در زمینه؛ رصد و هم در زمینه علمی  خود را تجهیز کرده وهنگام رصد به علت نبود امکاناتی مانند بالا  این خود منجم بوده که وسایل را جمع آوری کرده شب تا صبح در رصد خانه یا منطقه ای باز  به تماشای آسمان  می پردازد وباید بگویم از آن لذت می برد.

اما منجمان اماتور چه کارهای انجام می دهند؟

کارهای آماتور ها ممکن است  تنها یک تفریح  باشد ویا یک کار علمی وشاید هم یک کاری که هم علمی است و هم تفریحی

علمی مانند:بدست آوردن فاصله،قدر ،زاویه وپژوهش در مورد رنگ ،درخشندگی وحرارت یک ستاره ویا تولد و مرگ آنها،اجرای سمینار ها ، ایجاد باشگاه های نجومی

تحقیق در زمینه رابطه سازه های باستانی با نجوم(اختر باستانشناسی)

تفریحی: رصد آسمان،پیدا کردن اجرام اعماق آسمان،کشیدن اجرام با دست آزاد(اسکچ) عکاسی از مناظر آسمان شب ،ساخت ساعت آفتابی

اجرای مسابقات رصدی مانند مسیه وصوفی واجرای شب های رصدی یا جشن ستارگان.

تفریحی علمی: هر کدام از موضو عات تفریحی ممکن است به نوبه خود علمی باشد و به عکس

رصد چیست و چه چیزهایی را باید رصد کرد؟

رصد کردن یعنی مشاهده دقیق با هدفی از پیش تعیین شده، رصد آسمان شب، کاری است لذت‌بخش که اگر چند شب به آن بپردازید، به لذت آن پی خواهید برد. یکی از ساده‌ترین موضوعهای رصدی، تشخیص صورتهای فلکی است که گام نخست در رصد آسمان محسوب می‌شوددانستن اسمها و شکل صورتهای فلکی برای رصد هر جرمی در آسمان ضروری است. چون هر صورت فلکی از تعدادی «ستاره» تشکیل شده است، ناگزیریم نام ستاره‌ها را هم بدانیم. البته به خاطر سپردن نام (و یا شماره) تمام ستاره‌ها کاری ناممکن است اما بدون شک شناختن درخشانترین و مهمترین ستاره‌ها کار دشواری نیست و برای رصدکنندگان لازم است.
برخلاف تصور، داشتن تلسکوپ در آغاز کار نه تنها ضروری نیست، بلکه مضر هم هست. کار کردن با تلسکوپ دشوار است زیرا ناحیة بسیار کوچکی از آسمان را نشان می‌دهد و تشخیص آنچه می‌بینیم ساده نیست. ضمن اینکه تلسکوپها بسیار گران‌اند و معمولاً آماتورهای نجوم در آغاز کار توان خرید تلسکوپ را ندارند. بنابراین تا وقتی که آسمان را به خوبی نشناخته‌اید و جزییات صورتهای فلکی را به خوبی نمی‌دانید، به فکر استفاده از تلسکوپ نیفتید.در آغاز کار بهتر است از دوربینهای دوچشمی یا تک چشمی استفاده کنید، این گونه دوربینها چند حُسن دارند، از جمله اینکه بسیار ارزانترند و میدان دید وسیعی دارند، یعنی بخش بزرگتری از آسمان را نشان می‌دهند و در نتیجه یافتن اجرام با آنها بسیار ساده‌تر است.مشخصات دوربینهای دوچشمی و تک چشمی به صورت دو عدد روی بدنه‌شان ثبت می‌شود. عدد نخست نشان‌دهندة بزرگنمایی دوربین است و عدد دوم قطر عدسی شیئی آن را بر حسب میلیمتر مشخص می‌کند. به عنوان مثال، در دوربین 50×20 بزرگنمایی بیست و قطر عدسی 50 میلی‌متر است، دوربینهایی که بزرگنمایی کمتر از 7 دارند، عملاً برای کار رصد مناسب نیستند. دوربینهای 35×7، 42×7 و 50×7 ساده‌ترین و ابتدایی‌ترین دوربینهای قابل استفاده برای رصد هستند. دوربینهای 50×10 بزرگنمایی بیشتری دارند اما باز هم برای رصد تاحدودی ضعیف‌اند. دوربینهای 50×20 و 60×20و70*15بزرگنمایی خوبی دارند و برای کارهای نجومی بسیار مناسب‌اند به شرطی که بتوان آنها را روی سه‌پایه سوار کرد. دوربینهای 80×20 و بزرگتر از آن دست کمی از تلسکوپهای کوچک ندارند و قیمتشان گران است.اشتباه اینجاست که بسیاری از تازه کارها تصور می کنند برای شروع باید حتما" تلسکوپی پیشرفته و گرانقیمت خرید. دوست عزیز، شما که هنوز صورت های فلکی را نمی شناسی، استفاده صحیح از نقشه های ستاره ها را بلند نیستی و با اجرام غیر ستاره ای آشنا نیستی، چرا در فکر خرید تلسکوپ هستی؟ در شروع کار، به هیچ وجه تلسکوپ وسیله مناسبی نیست، حتی زیان آور است!!!
 تجربه نشان می دهد که موفق ترین اخترشناسان آماتور کسانی هستند که کار را با حداقل امکانات و وسایل شروع می کنند. این افراد برای جبران کمبود وسایل، بیشتر به مطالعه و استفاده از نقشه ها گرایش پیدا می کنند. حتی رصد های دقیقی با با چشم غیرمسلح انجام می دهند. به همین دلیل مهارتهای رصدی آنها افزایش می یابد و بعدها که امکانات مناسبی به دست می آورند، به خوبی از آن استفاده می کنند.

بهترین کار برای پیش برد جامعه علمی کشور وبخصوص نجوم تشکیل گروه های وانجمن های نجومی در درون دانشگاه ها وشهر ها است که می تواند کمک شایان توجه هی باشد.

همانطور که به مطالعات شخصی ادامه می دهید. خوب است تا با دوستان دیگرتان که به ستاره شناسی علاقه دارند، گروهی را تشکیل دهید. ایجاد گروه های آماتوری دوفایده دارد:
 1- اینکه امکان تبادل اطلعات و بحث درباره مسائل نجومی قراهیم می شود (در همین بحث ها است که بسیاری از مشکلات علمی آماتورها حل می شود.).
2- اصولا" کار گروهی شوق و انگیزه ایجاد می کند. می توانید با برنامه ریزی مناسب و تقسیم کار بین خودتان سریعتر پیشرفت کنید